Ülkemizde son zamanlarda çokça rastladığımız katılım bankacılığı, tam olarak bilinmemesine rağmen işlem hacmi olarak artış göstermektedir. Peki, katılım bankacılığı nedir? Katılım bankacılığı, faizsiz bankacılık kuralına göre çalışarak her türlü bankacılık faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. Ayrıca, kar ve zarara katılma prensibiyle türlü mevduat ve fon toplamaktadır.
Katılım anlamıyla anılan bankacılık türünün kar ve zarara ortak olma işlemine dayalı bir bankacılık olduğunu ifade eden sistemde tasarruf sahiplerinden toplanan fonlar, faizsiz finansman şartı dâhilinde ticaret ve sanayide değerlendirilmek üzere oluşan kar ve zararı tasarruf sahipleriyle değerlendirilmek üzere paylaşılmaktadır. TL, Dolar ve Euro türünde vadeli hesaplarda toplanan tüm fonlar bu bankacılık sisteminde bir havuzda toplanarak kurumsal veya bireysel özellikte değerlendirilmektedir.
Faizsizlik Prensibinin temel esas alınarak yapılan finansal işlemlerde müşterilere kar-zarar oranına göre gelir sağlamak amaçlanmaktadır. Kredi isteyenlere direkt olarak anapara ödenmezken onun yerine, leasing yani ihtiyaç duyulan malı satıcıdan peşin alarak kendisine vadeli satmak veya kiralamak ve iş sahibiyle proje bazında belli ölçülerde ortaklık oluşturma işlemiyle tabir edilmektedir.
Katılım bankalarında tüm toplanan fonların sahiplerine belli bir gelir taahhüdünde bulunulmaz ve gibi yatırılan anaparanın garantisi sözleşme maddelerine oranla aslında yoktur. Diğer bankalara göre diğer bir fark ise, katılım bankalarında nakit kredi sistemi asla olmamaktadır. Bankacılıkta ekonomik faaliyetlerin ve her türlü mal alım satımı ile faturalı olmak üzere kayıtlı işlemlerin finanse edilmesi gerçekleşmektedir.
Genellikle bu bankacılık işlemleri liberal ve muhafazakâr müşteriler tercih etmektedir. Katılım bankalarının faizsiz kazanç başlığı adı altında sundukları bu bankacılık faaliyeti belli bir müşteri portföyünün başvurduğu popüler bankacılık kanalları arasında yerini almaktadır. Ülkemizdeki başlıca katılım bankalarının yanı sıra dünya genelinde Citibank, Union Bank of Switzerland, ANZ Grindlays ve Goldman Sachs gibi isimler de bulunmaktadır.
Katılım bankacılığı diye bir tabir artık sık sık duyuyoruz. Peki KATILIM BANKASI NEDİR? Katılım bankacılığı dediğimiz olay bir nevi faizin olmaması diye açıklayabiliriz. Faizsizlik prensiplerine göre hareket eden bu prensiplere uygun olan her türlü bankacılık faaliyetini gerçekleştireni kar ve zarar durumlarını katılma esasına göre fon toplayıp ticaret, ortaklık ve de finansal yöntemlerle belli bir süreliğine kiralık fon kullandıran bankacılık sistemine katılım bankası denir. Bankaların “katılım” sözcüğünü kullanmalarının nedeni ise yapılan bankacılık işlemlerinin kar ve zarara ve katılma prensiplerine dayalı bir bankacılık anlayışına sahip oldukları için “katılım” sözcüğünü kullanmışlardır. Bu kurumlar müşterilerinden topladıkları fonları faiz olmayacak finansman prensipleri dahilinde uluslar arası ticaret ve sanayide değerlendirip oluşan kar ve zararı müşterileri ile paylaşırlar. TL, USD, EUR gibi para birimlerinde vadeli hesaplarda toplanan fonları bireysel finansman desteği, kurumsal finansman desteği, finansal kiralama gibi birçok alanda değerlendirilip kar veya zarar ortaklığını baz alarak çalışırlar.
Daha öncede belirttiğimiz gibi katılım bankacılığın en temel prensibi Faizsizlik Prensibidir. Bu tür bankalar kredi talep eden müşterilerine direkt olarak anaparayı sunmak yerine leasing diye tabir edilen müşterinin ihtiyaç duyduğu malı satıcıdan peşin olarak alıp kredi isteyen müşterisine vadeli, kiralık, veya iş sahibiyle proje bazında anlaşmalar, ortaklıklar kurar.
Faiz dediğimiz olay esas itibariyle herhangi bir kişi ya da kuruma verilen paranın vadesi sebebiyle fiyatı önceden belirlenmiş sabit bir miktar fazlalıkla geri dönmesinin şart kabul edilmesinden ortaya çıkar. Günümüzün klasik bankaları müşterilerinden en başta belirlenen faiz oranı karşılığında para alırlar. Bu durum katılım bankalarında ise müşterilerinden toplanan fonların belli bir gelir getireceği taahhüdünde kimse bulunamayacağı gibi yatırılan anaparanın herhangi bir garantisi de yoktur. Umarım bu yazımız KATILIM BANKASI NEDİR? Sorusuna cevap olabilmiştir.
