İlk duyduğunuzda ne anlama geldiğini merak ettiğiniz deist inançsal olarak deizmi savunanlardır. Deistler dini reddeder. Böylelikle dine de inanmazlar. Öyle ki deist olarak kendisini savunan birçok ünlü ve sanatçı bulunmaktadır.
Deistler dini ve kutsal kitapları reddetmektedir. Burada özellikle kutsal kitapların reddedilmesindeki açıklamaları kutsal kitapların insanlarca yazılmış olmasına bağlanmaktadır. Bu sebeple deistler ölüm sonrası cennet ve cehenneme de inanmazlar. Hatta bazılarının farklı inancı ve duyguları söz konusudur. Ölen kişinin ruhunun bazı deistlerce başka birinin ruhu ile birleştiğine ya da tekrar dirildiğine dair düşünceleri bulunmaktadır.
Diyanet’in Deistler İçin Açıklaması
Diyanet İşleri Başkanı olarak Ali Erbaş deist konusuna değinmiştir. Yaptığı açıklamada bu durumun çok enteresan olduğu ve tuzak olduğuna dair düşüncelerinden bahsetmektedir. İslam’a göre Allah ve insanlar arasında ibadetin aynı zamanda bir iletişim yolu olduğunu belirten Erbaş, böylelikle Kuran-ı Kerim’in Lafız ve mana bakımında bir muzice olduğunu belirtmektedir. Öyle ki Müslümanların ortak inancı söz konusudur.
Deizm Özellikleri
Yaşam ile deizmi savunanlara deist denilmektedir. Bu anlamda deizm savunucuları da tanrı ile aralarında kimsenin olmadığını iddia etmektedirler. Böylelikle Peygamberler başta olmak üzere vahiyler, melekler, kitaplar onlarca inkar edilmektedir. Zira bu inanca sahip olan kişiler ilahi olarak tanrının akıl yoluyla kavrandığı yönündedir. Burada akılla açıklanacağına inanan deistler kendisi ile tanrı arasında aracı olmasının mümkün olmadığı üzerinde durmaktadır.
Deist Neye İnanır?
Deizme inanan deistler din ile tanrı arasında sadece aklın varlığını ortaya koymaya çalışırlar. Bu aşamada akıl ile tüm hususlar açıklanabilmektedir. Aynı zamanda bir felsefe konusunu teşkil eden deist ve deizm Peygamberlerin varlığını kabul etmezler. Bu aşamada vahiylerde onlar için önemsizdir. Bu durumun tamamen akılla tanımlandığını belirtiler.
Ünlü Türk Deistler Kimlerdir?
Kendisini deist olarak savunan yerli ve yabancı ünlülerden bahsetmek mümkündür. Özellikle Türkiye’de kendilerini açıkça belli eden deistler bulunmaktadır. Yabancılar içerisinde Newton ve Victor Hugo gibi yaratıcıların yanında Voltaire’nin deist olduğunu belirtmek doğru olur. Bununla birlikte;
- Tarık Tarcan (Sinema sanatçısı)
- Ahmet Sonuç (Youtuber)
- Atılgan Bayar (Davutoğlu ve Cumhurbaşkanı eski danışmanı)
- Dr. Yaşar Nuri Öztürk (ilahiyatçı)
- Talha Hakan Alp (İlahiyatçı)
Deistlere göre insan kendi düşünceleri ile hür olmalıdır. Bu sebeple deizme inananlar için iyilik, doğruluk, ahlak ve diğer tüm insancıl durumlarda dine ihtiyaç yoktur.