Enflasyonun zıttı olarak gösterilen Deflasyon genel anlamda fiyatların düştüğü durumu ifade eder. En çok yapılan hatalardan birisi dezenflasyon ile karıştırılmasıdır. Küresel ekonomide örneklerine rastlanan deflasyonun başka bir anlamda tanımlamak gerekirse piyasada alım yapacağınız mal ile hizmetlerin devamlı ucuzlaması hali diyebiliriz. Kişiler ucuzlayan fiyatlar ile daha ucuzlayacağı beklentisiyle söz konusu mal ve hizmete talep düşer. Bu durumda bu hizmetlere alıcı bulmak zorlaşır. Enflasyonun tersi olarak işlediği için karıştırılan hususlardan bir tanesi olarak görülür.
Neden Deflasyon Olur? Sebepleri
Resesyon da olduğu gibi ouşan deflasyon için karşımıza bir çok sebep çıkabilir. En büyük etken ise Merkez Bankalarının aldığı kararlar sonrası kredi pazarındaki azalış ile piyasa mal ve hizmet ücretlerinin hepsinde fiyat düşüşü yaşanabilir.
Mal ve hizmetin fiyatlarında düşmesinin bir diğer nedeni de söz konusu ürünlere talebin azalmasıdır. Bu talep azalması ile fiyatlar düşer. Bu durumun tetikleyicileri ise devlet harcamalarındaki düşüşler, borsanın inişi, bireylerin tasarruf yapma ihtiyacı ve para politikasında meydana gelen daralmalar olarak sıralanabilir.
Bazı durumlarda para ve kredi arzı büyümesine karşın yine mal ve ücretlerde fiyat düşüşleri yaşanır. Piyasada verimin artması ile sektörün büyümesi, operasyonel olarak yaşanan iyileşmeler sonrası fiyatlar düşer ve bu durum tüketicilere yansır. Buradaki verim ile artış deflasyona yani fiyat düşüşüne neden olabilir.
Neden Deflasyon Yaşanıyor?
Fiyatlarda düşüş sektörü korkutan bir husus denebilir. Nitekim piyasalarda yaşanacak olan işsizlik, firmanın ticari olarak başarısız olması, devamında finansal açıdan yaşanan sıkıntılar üretici konumundaki firmaların umutsuz bir şekilde fiyatları geri çekmesine zorluyor. Bu durumun sürekliliği ise deflasyonun yaşanmasına neden olarak görülüyor.
Deflasyon Sonrası Sonuçları
Oluşma sebebine bağlı olarak yaşanacak sonuçlarda farklılık gösterecektir. Yaşanan deflasyon ekonomide durgunluk yaşanması anlamına gelir. Dolayısıyla ulusal gelir de düşüş yaşar. Üretim kanadındaki şirketlerin üretim sonrası stokları artar, artan stok ile düşen fiyat sonrası şirketlerin gelirleri düşer. Kar azalır. Devamında işçi çıkarılmaları artar işsizlik çoğalır.
Deflasyon ile birlikte yatırımcı yatırım yapmaktan kaçınır, paranın değeri artarken dış ticaret dengesi de buna bağlı olarak bozulmalar görür. Yatırımcı parasını yatırım yapmak yerine faize yatırır ve ülke ekonomisi de bu durumdan etkilenir.
Deflasyon Önlenebilir mi? Nasıl Önlenir?
Ekonomik açıdan meydana gelen hususlarda gerekli tedbirler alınabilir. Bu tedbirlerden deflasyon da nasibini alır. Bu anlamda ise en büyük görev devlete ve ekonomi kurmaylarına düşer. Deflasyonun oluşmasını engellemek için şunlar yapılabilir.
- Kamu harcamalarında artışa gidilmesi
- Faiz indirimi ile harcamalar artırılabilir
- Vergi indirimi harcamaların artmasına neden olacağı için büyük bir alternatiftir.
- İşçi ücretlerindeki artışlarda harcamayı artıracağından deflasyonun kaybına etkilidir.
- Sektörlere verilecek teşvikler deflasyonun oluşmasına engel olur.
Ekonomik açıdan incelendiğinde bir çok düşünür ve yazar deflasyon konusuna değinmiştir. Deflasyonun oluşu, engellenişi, nedenleri, olumsuz etkileri gibi bir çok ayrıntıya ulaşmak mümkün. Fakat anlaşılan o ki, deflasyonun ekonomiye olumsuz etkisi olduğu ve bunun için gerekli tedbirlerin alınması gerektiği her kesim tarafından kabul edilir. Ekonomi kesiminin istemediği deflasyon oluşumu ile fiyatlar dengesi bozulur, faizler, vergiler, maliyetler artar, gerçek borç yükü beklenmedik seviyede artış gösterir. Ani deflasyon ise ekonomiye aşırı derecede zarar verir.
En Son Japonya’da Yaşanmıştı
Küresel ekonomi ikinci dünya savaşından bu yana farklı sınavlar ile karşılaştı. Fakat merak edilen deflasyon etkisi bu süre zarfından sadece Japonya’da görüldüğü bilinmektedir. 2009 yılında etkilenen Japonya on ay süresi ile sürekli fiyatlarda düşüşler yaşadı. Nitekim devamında 2014 yılında petrol fiyatları yarı yarıya kadar düşmüştü.
